Лист Домініка Вільчека до Яна III Собеського від 07.07.1695 року
6) Najjaśniejszy miłościwy królu panie, panie i dobrodzieju mój miłościwy! Doskonała z Białey Cerkwi i z Międzyboża o obrotach nieprzyjacielskich przyszła relacja, że 17 praeterlapsi przyszedli pod Chwastów; zaraz tedy tłumem tatarowie: jedni zsiadszy z koni, drudzy konno, złomawszy płoty i kobylice powywracawszy, prosto wpadli w przedmieścia; przeciwko którym wyszedł był Palej za groblę ku Korninu, chcąc im dać resistencją od przedmieyść, osobliwie od słobody Nowej, za groblą osadzoney; i armatek z sobą wyprowadził troje, ludzi miał kilkaset pieszych i konnych także przy sobie; lecz jak się wzburzyli tatarzy na kozaków z szablami tylko, tak mu się nie dali oprzeć, że aż ich w sam środek miasta starego wpędzili: na placu siła kozaków legła i pospólstwa nie mało naginęło, nie tylko od szabel, ale i od ognia, gdyż zewsząd wraz zapalili; tylko w samym środku miasto zostało całe; w bramie dzidami uciekających kozaków kłuli i armatki wyprowadzone zabrali. Paley zaledwie uszedł do miasta z rąk prawie nieprzyjacielskich, bo mu już tatar łuk z krom wyrwał. Opaliwszy zaś funditus około i przenocowawszy między Chwastowem i Trylisami, mimo Białą Cerkiew poszli ku Bohusławiu, gdzie przeszedszy Roś, i języka w Trypolu dostawszy, informującego, że wojska zadnieprskiego trzy pułki, przeprawiwszy się na te strone Dniepru, idzie na Bohusław ku Czerkasom, zaraz tedy sołtan za niemi, dniem i nocą nie przestawawszy, poszedł: kozaków, z Czarnogrodki idących do Chwastowa, jedną sotnię wołochów, a drugą kozaków samych tak znieśli tatarowie, że ledwie cladis nuntius uszedł. Począwszy od Kotelni wszystkie włości ogniem i mieczem spustoszyli. Korosteszów miasteczko podpalili, inne miasteczka: Pawołocz, Berdyczów, Brusiłów, Trypol wycięli i popalili; język, pod Kotelnią wzięty, 4,000 ordy rachował z sołtanem będącey; tego wszytkiego codzienne konfirmacje przychodzą do imć pana Krakowskiego z Białej Cerkwi, i teraz świeżo dwaj posłańcy byli jeden za drugim. Nawet kupcy, ktorzy 24 Iunii z Kiiowa wyjechawszy, onegdaj tu stanęli, toż referunt. Iako się jednak z pułkami zadnieprskiemi orda potkała, i jeśli tam dotarli? nie na to nie umieją powiedzieć. O Paleju tylko powiadają, iż miał w kilkadziesiąt koni bokiem przebiedz i Dnieprem na dół puścić się, aby się do tych pułków przebrał. W Kijowie za pewne głoszono, że Moskwa Ozow odebrali i z tatarami experyment mieli, gdzie siła Moskwy miało poledz. Hetman zadnieprski Mazepa z kniaziem Szeremetem poszedł ku Perekopowi, ale kozacy do wojny nie bardzo ochotni.
Z Międzyboża piszą in postscripto do imć pana wojewody Bełzkiego, do Brzeżan, że tam przyszedł do nich niewolnik z za Dniepra, którego wzięto pod Korostyszowem; i ten powiada, że wiele ludzi gościnnych ścięto, i te pułki, co szli do Paleja, wycieli i nie dali się skupić z niemi Palejowi. W koło Chwastowa popalili, tylko horodek został. Orda wszystka poszła za Dniestr. We Lwowie die 7 Iulii 1695.
|
Ця робота перебуває в суспільному надбанні в усьому світі. Цей твір перебуває в суспільному надбанні в усьому світі, тому що він опублікований до 1 січня 1929 року і автор помер щонайменше 100 років тому. |